Contenido principal
Etapa do Estado do Benestar (1978 ata os nosos días)
O desenvolvemento da Seguridade Social ten como punto álxido a aprobación da Constitución Española de 1978, varios de cuxos preceptos se refiren de forma explícita á Seguridade Social, especialmente o artigo 41, considerado clave para entender o sistema público de protección en España e que deseña o actual modelo de Seguridade Social. Nel declárase, como principio reitor da política social e económica, o mantemento polos poderes públicos dun réxime público de Seguridade Social, para todos os cidadáns, que garanta prestacións suficientes ante situacións de necesidade, especialmente en caso de desemprego. A asistencia e prestacións complementarias serán libres.
Esta etapa democrática caracterízase pola presenza dos seguintes elementos:
- Reforma financeira, que se traduce na plena integración dos orzamentos da Seguridade Social nos Orzamentos Xerais do Estado, o que permitirá unha maior transparencia ao existir un control parlamentario do gasto e dos ingresos da Seguridade Social e a consolidación da natureza pública do Sistema.
- Participación e control dos interlocutores sociais (sindicatos e organizacións empresariales) no funcionamento do sistema da Seguridade Social, a través da súa participación nos órganos de dirección e control das entidades da Seguridade Social.
- Incremento dos recursos financeiros co obxectivo de alcanzar os niveis medios de gasto en protección social respecto dos países do noso mesmo nivel socioeconómico.
- Diferenciación das prestacións, non contributivas vinculadas á condición de cidadanía e financiadas con recursos procedentes dos impostos,e as contributivas, propias dos traballadores cotizantes e as súas familias.
As prestacións recoñecidas a todos os cidadáns con carácter universal e cos requisitos establecidos para cada situación son:
- A asistencia sanitaria
- Os servizos sociais
- As pensións non contributivas de vellez e invalidez
- As prestacións por nacemento de fillo ou adopción e as recoñecidas ás familias vulnerables, (con membros discapacitados, monoparentais, numerosas, con carencia de recursos) así como a maternidade non contributiva.
- As prestacións do sistema de dependencia.
Son prestacións recoñecidas no nivel contributivo:
- As prestacións económicas temporais por accidente de traballo e enfermidade profesional ou común.
- As prestación contributivas de xubilación, incapacidade permanente, viuvez, orfandade e en favor de familiares.
- As prestación de maternidade, risco durante o embarazo, paternidade e risco durante a lactación.
- A prestación por desemprego para traballadores por conta allea.
- As prestacións tenden á súa extensión, cubrindo as lagoas legais que provocaban situacións de desprotección, e á atenuación de diferenzas entre colectivos de traballadores por conta allea ou incluso entre traballadores dependentes e por conta propia.
- As prestacións da protección social pública complétanse coa creación e ordenación da previsión social complementaria a través de instrumentos individuais (Plans e Fondos de Pensións) vinculados á negociación colectiva e ao aforro persoal.
Entre as medidas levadas a cabo nesta etapa, poden destacarse pola súa importancia cualitativa aquelas dirixidas á conciliación da vida familiar e laboral das persoas traballadoras, as melloras da protección familiar, a xubilación parcial gradual e flexible e as medidas para a igualdade efectiva de mulleres e homes en orde ao recoñecemento do dereito á conciliación da vida persoal y laboral e a unha maior corresponsabilidade entre mulleres e homes no desempeño das obrigas familiares.
Por último, a recente Lei de Medidas en materia de Seguridade Social, quere garantir a sustentabilidade financeira e o perfeccionamento dos niveis de benestar do conxunto dos cidadáns. Estas medidas están baseadas nunha serie de circunstancias como o envellecemento da poboación, a incorporación das mulleres ao mercado de traballo e o fenómeno da inmigración.
Pódese concluír que a ampliación do ámbito de cobertura na protección social experimentado nos últimos anos e aliñado cos cambios da sociedade do século XXI contribúen a consolidar e perfeccionar o Estado de Benestar en España.