Prebentziorako medikuntza

NLEk Itsasoko Lanari buruzko 2006ko eta Arrantzako Lanari buruzko 2007ko hitzarmenetan ezarritako ildoei jarraituz, Itsasoko Gizarte Institutuak doan egiten ditu itsasoko ontziratzearen azterketa medikoak itsasoko langile guztientzat.

Aintzatespen horiek 505/2024 Errege Dekretuan, maiatzaren 28koan, ontziratutako itsasoko eta arrantzako sektoreko langileen gaitasuna egiaztatzeko eta osasuna babesteko osasun-azterketak arautzen dituenean ezarrita daude.

Hainbat aintzatespen-mota daude:

• Indarrean dagoen mediku-azterketa, ontziratzeko gaituta dagoela ziurtatzeko. Erroldatu aurretik egin behar dira, eta nahitaezkoak dira. Helburua da bermatzea eskatzailearen baldintza psikofisikoak bateragarriak direla bere lanpostuaren ezaugarriekin, eta ez direla arriskutsuak ez pertsonaren ez tripulazioaren osasunerako eta segurtasunerako. Baldintza horiek ez dute arriskuan jarri behar itsas nabigazioa.
• Urpekaritza profesionalerako gaitasuneko azterketa medikoa: Urpekari profesionalaren baldintza psikofisikoak ingurune hiperbarikoko lanarekin bateragarriak direla bermatzea dute helburu.
• Ohiz kanpoko azterketa medikoa: Langileak, enpresak edo Itsasoko Gizarte Institutuak eskatuta egin daiteke, eta aurretiko azterketa medikoa indarrean egongo da. Bere helburua langilearen osasun-baldintzak egiaztatzea da, hasieran baloratutako baldintza psikofisikoetan aldaketaren bat gertatu ahal izan denean.

Azterketa horiek bermatzen dute langileak ahalik eta baldintza psikofisiko onenetan iritsiko direla ontzira, eta, gainera, ikuspuntu sanitariotik, langileen osasun-egoera ezagutzeko abiapuntua dira. Laguntza handia da hori, langileek Itsas Osasun Programa osatzen duten laguntza-unitateetatik laguntza medikoa behar izanez gero.

Interesatuek edozein lekutan aurkez dezakete eskaera Itsasoko Gizarte Institutuaren Itsas Osasun Zentroetan, Gizarte Segurantzaren Egoitza Elektronikoaren bidezko zerbitzuaren bidez, ziurtagiri elektronikoarekin edo ziurtagiririk gabe, mugikorretik Gizarte Segurantzaren aplikazioan edo IGI zure poltsikoan aplikazioan, eta baldintza hauek betetzea:

16 urte baino gehiago izatea, 18 baino gehiago urpekari profesionalentzat, eta aldi baterako ezgaitasun-egoeran edo lan-harremana etenda ez egotea haurdunaldiko arriskuagatik edo edoskitzaro naturaleko arriskuagatik. Eskatzailea ezgaitasun iraunkor osoko egoeran badago, egiaztatu beharko du aldez aurretik baduela erakunde kudeatzailearen baimena ezgaitasun iraunkorreko egoera onartu zeneko jarduera profesionala ez den beste bat egiteko.

Itsasoko Langileen Gizarte Segurantzako Araubide Berezian afiliatuta egotea, alta-egoeran edo altaren pareko egoeran, baldintza hauetakoren bat bete behar duten eta nahitaez itsas ontziratzerako gaitasun-azterketa medikoa behar duten lanpostuetan, edo urpekari profesionalaren kategorian, edo jarduera-ezeko aldietan egotea itsasoko eta arrantzako sektoreko sasoiko lanen artean.

Aurrekoa betetzen ez den kasuetan, interesdunek honako egoera hauetako batean daudela egiaztatu beharko dute:

1. Nahitaez itsas ontziratzearen osasun-azterketa behar duten lanpostuetan enplegu-eskatzaile gisa inskribatuta egotea itsasoko eta arrantzako sektorean, edo urpekari profesional gisa, Itsasoko Langileen Gizarte Segurantzako Araubide Berezian jasotako kategorietan.

2. Espainiako bandera duen ontzi batean postu bat betetzeko edo Itsasoko Langileen Gizarte Segurantzako Araubide Berezian jasotako kategorietan urpekari profesional gisa aritzeko kontratazioaren zain egotea. Hori enpresaren ziurtagiri baten bidez egiaztatu beharko da.

Eskabidea egitean, nortasuna egiaztatu beharko dute; horretarako, Nortasun Agiri Nazionala, AIZ edo pasaportea aurkeztu beharko dute, nazionalitatearen arabera.

Ontziratzerako gaitasun-azterketa medikoak eskatzen dituzten pertsonek Itsas Nabigazioko Libreta edo tripulatzaile atzerritarren agiri baliokidea aurkeztuz egiaztatu beharko dute itsasoko langilea direla.

Urpekari profesionalek urpekaritza profesionalaren nortasun-agiria aurkeztu beharko dute, espainiar nazionalitatea izanez gero, edo agiri baliokidea beste nazionalitate bateko herritarren kasuan. Itsas baliabideak erauzten dituzten urpekariek jarduera hori egiteko ahalmena ematen dien egiaztagiria aurkeztu beharko dute.

Itsasoko Gizarte Institutuak, ontziratu aurreko aldian behingo mediku-azterketetan, gutun oroigarriak eta SMSak bidaltzen dizkie langileei, aurreko aintzatespenaren baliozkotasunaren epemuga hurbil dagoela jakinarazteko, eta hura berritzeko beharra gogorarazteko.

Azterketa egiten duen medikuak zehaztuko du, kasu bakoitzean, azterketaren indarraldia, kontuan hartuta aitortuaren osasun-egoera, adina eta egiten duen lan-mota. Gehienez ere bi urteko balioa izango du, oro har, eta urtebetekoa, 18 urtetik beherakoak edo urpekari profesionalak badira.

Ontziratzeko gaitasun medikoko ziurtagiriaren balio-epea zeharkaldi batean amaitzen bada, ziurtagiriak baliozkoa izaten jarraituko du hurrengo eskala-portura iritsi arte, non interesdunak Itsasoko osasuneko fakultatibo batek emandako mediku-ziurtagiria eskuratu ahal izango baitu, baldin eta luzapen horrek hiru hilabete baino gehiago irauten ez badu.

Itsasoko langilearen gaitasun-mailaren kalifikazioa egin ondoren, langile horri ziurtagiri bat emango zaio, eta ziurtagiri horretan dagokion gaitasun-adierazpena agertuko da (Itsasoko Lanari buruzko 2006ko Hitzarmenean, Arrantzako Lanari buruzkoan 2007an eta Nazioarteko Itsas Erakundearen STCW-78/10 Hitzarmenean ezarritakoaren arabera).

Bestalde, txosten medikoa eta analisien txostena emango zaio. Txosten horietara, gainera, “ISM zure poltsikoan” aplikazioaren bidez sar daiteke baita Gizarte Segurantzaren Egoitza Elektronikoan ere.

1987ko Lanaren Nazioarteko Erakundearen 164. hitzarmenaren 9. artikuluak, itsasoko jendearen osasuna babesteari eta mediku-laguntzari buruzkoak, ezartzen duenez, ontziko mediku-laguntzaz arduratzen diren eta medikuak ez diren pertsonek behar bezala egin beharko dute mediku-laguntzari buruzko prestakuntza teoriko eta praktikoko agintaritza eskudunak onartutako ikastaro bat, eta oinarrizko prestakuntza bat eta mailarik altueneko beste bat ezarri beharko dira, ontziaren tona-kopuruaren eta mediku-laguntza kualifikatua lortzeko behar den denboraren arabera.

Horri dagokionez, 258/1999 Errege Dekretua, otsailaren 12koa, itsasoko langileen osasuna babesteari eta mediku-laguntzari buruzko gutxieneko baldintzak ezartzen dituena (BOE, otsailaren 24koa) itsasoko langileen osasun-babesarekin lotutako oinarrizko gai batzuk arautzen ditu: itsasontzietako botika-kutxen edukiak, Ontziko osasun-gida barne, itsasontzien barneko gutxieneko osasun-instalazioak, eskifaiako kideen nahitaezko osasun-prestakuntza eta Itsasoko Gizarte Institutuaren Zentro irrati-medikoa izendatzea, flotari osasun-laguntza iraunkorra emateko zentro gisa.

Geroago, PRE/646/2004 Aginduak, martxoaren 5ekoak, prestakuntza sanitario espezifikoko programen gutxieneko edukiak eta itsasoko langileen prestakuntza sanitarioko ziurtagiria emateko eta homologatzeko baldintzak ezartzen ditu. Itsasoko langileentzako osasun-prestakuntzako bi ziurtagiri sortu dira:

• Hasierako Osasun Prestakuntza Espezifikoa: Itsas lanbideetako gutxieneko prestakuntzari buruzko 2001/25/EE Zuzentarauko I. eranskineko VI/4 arauaren 2. paragrafoan ezarritako ontziko lehen sorospeneko prestakuntzaren baliokidea da (STCW-78/95 VI/4-2 Araua, A-VI/4-1 atala). Ziurtagiri hau izatera behartuta daude: Makinetako ganberan guardiaz arduratzen diren ofizial guztiak.
  C botikina eramatera behartuta dauden ontzietako nabigazioko guardiaz arduratu behar duten kapitainak, patroiak eta ofizialak.
• Berariazko Osasun-trebakuntza Aurreratua: Itsas lanbideetako gutxieneko prestakuntzari buruzko 2001/25/EE Zuzentarauko I. eranskineko VI/4 arauaren 1. paragrafoan ezarritako ontziko zaintza medikoko prestakuntzaren baliokidea da (STCW-78/95 VI/4-1 Araua, A-VI/4-2 atala). Nahitaezkoa:
  A edo B botikina eramatera behartuta dauden itsasontzietan nabigazioko guardiaz arduratu behar duten kapitainak, patroiak eta ofizialak.

Osasun Prestakuntza Espezifikoko ziurtagiriek bost urteko baliozkotasuna izango dute gehienez, eta, epe hori igarotakoan, Osasun Prestakuntza Espezifikoko beste ikastaro bat egin beharko da (hasierakoa edo aurreratua), ziurtagiriak berritzeko.

 Ontziratu aurreko  mediku azterketak baliatuz jasotzen diren datuak, osasun hedapen eta prebentzioen geroko kanpainak diseinatu eta abian jartzeko erabiltzen dira.

Itsasoko osasunaren probintziako eta tokiko zentroetatik egiten den prebentzio jarduerako laugarren maila dira (IGI-ren Probintzia-zuzendaritzak eta tokikoak). Langilearen osasun ezagutzan eragin nahi da, bere osasunaren arduradun bihurtuz eta euren artean eragin handiena duten patologiak saihesteko beharrezko baliabideak emanez.

Beste batzuen artean, kanpaina hauek azpimarratu behar dira:

• Sexu bidez transmititutako gaixotasunen prebentzioa, batez ere hiesarena.
• Malariaren prebentzioa.
• Toxikomanien prebentzioa.
• Sektoreko lan-arriskuen prebentzioa.
• Ontzian gertatutako istripuen prebentzioa.
• Kubiertako arriskuen prebentzioa.
• Osasun mentaleko kanpaina.
• Lehen sorospenak ontzian.
• Tabakismoaren prebentzioa.
• Ontzian egindako ariketa fisikoaren onura.

• Elikadura osasungarria.

En la siguiente tabla podrá descargarse los siguientes Documentos.

Documentos	Descarga	Fecha
175150 Minbizia prebenitzeko liburuxka	(PDF,3653 KB)	21/04/2014
193617 Edateko ura ontzian kanpainako diptikoa	(PDF,1351 KB)	03/06/2015
193622 Edateko ura ontzian kanpainako kartela	(PDF,771 KB)	03/06/2015
203540 Irrati Mediko Zentroa Kanpainaren Diptikoa	(PDF,607 KB)	10/10/2016
203545 Irrati Mediko Zentroa Kanpainaren Kartela	(PDF,193 KB)	07/10/2016
203551 Ontziko Arduradun Sanitarioa Kanpainaren Diptikoa	(PDF,723 KB)	07/10/2016
203556 Ontziko Arduradun Sanitarioa Kanpainaren Kartela	(PDF,1990 KB)	07/10/2016
219352 Koloreek itsasontzian duten garrantziari buruzko diptikoa	(PDF,2122 KB)	24/07/2017
219357 Koloreek itsasontzian duten garrantziari buruzko kartela	(PDF,293 KB)	10/02/2017
229324 Díptico Campaña Higiene Bucal	(PDF,837 KB)	22/12/2017
229342 Díptico Campaña Manipulación Manual de Cargas	(PDF,670 KB)	22/12/2017
20220727_Accidenteabordo Tu bienestar nuestra prioridad	(PDF,647 KB)	28/07/2022
20251016_Folleto_RMEM_Eu Itsasontzirako Ontziratze Azterketa Medikoa	(PDF,4009 KB)	16/10/2025

Txertaketa-kanpainak ISMren Itsas Osasun Zentroen bidez egiten dira, ISMren Probintzia Zuzendaritzetan eta Tokiko Zuzendaritzetan, eurek bakarrik edo Osasun Erakunde Publikoekin elkarlanean.

Horrez gain, Itsasoko Osasun Zentro askok txertaketarekin prebentzio lan handia egiten dute, nazio, probintzia edo tokiko mailako kanpainetan, bereziki larriak diren gaixotasunen kanpainetan: tetanos, gripea eta B hepatitisa.

Ontziko nahitaezko botikinak otsailaren 12ko 258/1999 Errege Dekretuan araututa daude. Dekretu horren bidez, itsasoko langileen osasuna babesteari eta laguntza medikoari buruzko gutxieneko baldintzak ezarri ziren.

Ontzien higiene- eta osasun-baldintzak kontrolatzea oso lan garrantzitsua da, ontzien barruko istripuak eta gaixotasunak prebenitzeko.

Hainbat botika-kutxa mota daude, itsasontziak normalean lanean egoten diren kostaldearen distantziaren arabera eta larrialdi medikoaren kasuan osasun-laguntza egokia jasotzeko behar den denboraren arabera.

Arauzko botikinen  aldizkako berrikusketak IGIren Itsasoko Osasuneko Zentroetan izendatutako osasun-langileek egiten dituzte. Zentro horiek IGIren Probintziako Zuzendaritzetan eta Tokiko Zuzendaritzetan daude, eta horien emaitzak dagokion botikin berrikusteko ziurtagirian jasotzen dira, urtebeteko balioarekin.

Azterketa guztietan egiaztatuko da ontziko botikinek arauzko hornidura dutela, edukitzailea eta edukia kontserbatzeko baldintzak egokiak direla, osagaien iraungipen-datak errespetatzen direla eta behar bezala seinaleztatuta eta identifikatuta daudela. Halaber, botikin motaren arabera, nahitaezko osasun agiriak badaudela, erregistratu eta gorde direla egiaztatuko da.

Ontziko botikina aldizka berrikusteko eskaera enpresek bete beharreko eskaera-eredu bateratuan egingo da (2. puntua) —informazio honen behealdean dago—, eta Gizarte Segurantzaren Egoitza Elektronikoan dagoen BOTIKINAK BERRIKUSTEKO ZERBITZUAREN (REM) bidez aurkeztu beharko da. Botikinak berrikusteko eskaerak aldez aurreko botikina berrikusteko ziurtagiria iraungi baino bi hilabete lehenago aurkezten ahalko dira.

Eskaerarekin batera, berrikusi nahi den botikinaren edo botikinen edukia kontrolatzeko agiria aurkeztu behar da, ontziko osasun-arduradunak behar bezala beteta. Agiri horren data ez da izango azterketa eskatu aurreko hamabost egunekoa baino luzeagoa (informazio honen behealdean agertzen dira formatuak).

Halaber, arestian aipatutako alderdien ebidentziak aurkeztu beharko dira, edukitzaileari, edukiari, kokapenari, seinaleztapenari, ontziko botikinaren mantentzeari eta botikineko osasun-dokumentazioaren eskuragarritasunari buruz ezarritako baldintzak betetzen direla egiaztatzeko (erantzukizun-adierazpenak, botikak erosteko fakturak, edukitzaileari buruzko irudiak, botikinaren seinaleztapena eta kokapena, etab.).

Hori egin ondoren, ontziko patroiak, kapitainak edo osasun-arduradunak botikinaren edukia kontrolatzeko dokumentuak gorde beharko ditu, armadoreak sinatutako botikina/k Berrikusteko Ziurtagiriarekin batera, hurrengo berrikuspena egin arte. 

Ontzien botikinen hornidura farmakologikoan sartutako sendagaien preskripzioa eskatzeko, enpresek bete beharreko eskabide-eredu bateratua (1. puntua) bidaliko da, Gizarte Segurantzaren Egoitza Elektronikoan dagoen BOTIKINAK BERRIKUSTEKO ZERBITZUAREN (REM) bidez.

Botikineko dokumentazioa, hala badagokio, enpresek bete beharreko  eskaera-eredu bateratuan (3. puntua) eskatuko da, Gizarte Segurantzaren Egoitza Elektronikoan dagoen BOTIKINAK BERRIKUSTEKO ZERBITZUAREN (REM) bidez.

En la siguiente tabla podrá descargarse los siguientes Documentos.

Documentos	Descarga	Fecha
156441 Zehazpen teknikoak	(TXT,2 KB)	08/02/2013
156440 A Botikinaren kontrol-dokumentua	(XLSM,292 KB)	18/01/2013
156442 B Botikinaren kontrol-dokumentua	(XLSM,282 KB)	18/01/2013
156443 C Botikinaren kontrol-dokumentua, 60 milia arte	(XLSM,149 KB)	18/01/2013
156444 C Botikinaren kontrol-dokumentua, 10 milia arte	(XLSM,145 KB)	21/04/2014
156445 Antidotoen Botikinaren kontrol-dokumentua	(XLSM,128 KB)	18/01/2013
156446 Salbamendu-txaluparen C Botikinaren kontrol-dokumentua	(XLSM,147 KB)	18/01/2013
169878 Sendagaiak emateko erregistro-liburua	(XLS,519 KB)	18/01/2013
178483 Botika-kutxen Eskaera Bateratua	(PDF,815 KB)	26/10/2020