Babestutako egoerak / Onuradunak / Baldintzak

Aldi baterako ezgaitasun egoeraren eragile izaera dute:

• Gaixotasunagatikoak, arrunta edo profesionala, eta istripuagatikoak, lanekoa edo lanez kanpokoa, langileak  lanik ezin duenean egin eta Gizarte Segurantzaren osasun-laguntza jasotzen duenean.

• Laneko gaixotasunagatiko behaketa epeak, hauetan laneko baja preskribitzen denean.

 Aldi baterako ezgaitasun egoera bereziak emakumezko langileentzat. Gertakizun arruntengatiko aldi baterako ezgaitasun egoera berezitzat hartuko dira (2023ko ekainaren 1etik aurrera indarrean):

• Emakumeak bigarren mailako ezgaitasuna eragiten duen hilekoa duenean.

• Haurdunaldia etetearen ondoriozkoa, etetea borondatezkoa izan ala ez, Osasun Zerbitzu Publikoak osasun-laguntza jasotzen duen bitartean eta lanerako ezinduta dagoen bitartean; hala ere, haurdunaldia lan-istripuaren edo lanbide-gaixotasunaren ondorioz eteten denean, kasu horretan, laneko gertakizunengatiko aldi baterako ezgaitasuntzat hartuko da.

• Emakume langilearen haurdunaldia, hogeita hemeretzigarren asteko lehen egunetik.

Era berean, gertakari arruntengatiko aldi baterako ezgaitasun-egoera berezitzat hartuko da organoak edo ehunak transplantatzeko ematen dituen langilea dagoen egoera. Egoera horren barruan sartzen dira, batetik, kirurgiaren prestakuntza medikoaren ondorioz, emaileak Gizarte Segurantzaren osasun-laguntza jasotzen duen eta lanerako ezinduta dagoen egun etenak eta etengabeak, eta, bestetik, prestaketa hori egiteko edo transplantea egiteko ospitaleratu zen egunetik sendaketagatik alta eman zaion arte igarotzen diren egunak (2025eko martxoaren 3tik dago indarrean).

Erregimen Orokorrean integratuta dauden pertsonak, baldin eta honako baldintza hauek betetzen badituzte:

• Afiliatuta eta altan edo altaren antzeko egoeran egotea gertaera eragilearen datan, Gizarte Segurantzaren osasun-laguntza jasotzen duten eta lanik egin ezin duten bitartean.
  

Lan-istripuak edo laneko gaixotasunak eragindakoa bada, langileak eskubide osoko afiliatu eta alta egoeran hartuko dira, nahiz eta enpresariak bere betebeharrak ez bete.

Zezenketetako profesionalentzat, aktiboen-erroldan izatea alta egoeran izatearen parekoa da.

Alta bereziko egoeratzat hartzen da legezko greba edo ugazaben itxiera.
Altarekin parekatutako egoeratzat hartzen dira:

1. Kontribuzio-mailako langabeziagatiko prestazioa jasotzea.

2. Enpresa Espainiako lurraldetik kanpora eramatea.

3. Autonomia-erkidegoetako diputatuen, senatarien eta gobernarien eta parlamentarien hitzarmen berezia.

• Kotizazio-aldi hau beteta izatea:

  • 180 egun gertaera eragilearen aurreko 5 urteen barruan, gaixotasun arruntaren kasuan.
  • Ez da eskatzen aldez aurreko kotizazio denborarik istripuen kasuan, lanekoa izan ala ez, eta laneko gaixotasunen kasuan.
  • Ez da gutxieneko kotizazio-aldirik eskatuko haurdunaldia etetearen ondoriozko aldi baterako ezgaitasun egoera berezietan, ez eta hilekoa bigarren mailako ezgaitasuna denean ere.
  • Ez da gutxieneko kotizazio eperik eskatzen transplanterako organoak edo ehunak ematearen ondoriozko aldi baterako ezgaitasun-egoera berezian.
    

• Emakume langilearen haurdunaldiaren egoera berezian, hogeita hemeretzigarren asteko lehen egunetik hasita, gutxieneko kotizazio aldi hauek eskatzen dira:

  • Atsedenaldia hasten den unean langileak hogeita bat urte baino gutxiago baditu, ez da gutxieneko kotizazio eperik eskatuko.
  • Langileak hogeita bat urte beteta baditu eta atsedenaldia hasten denean hogeita sei urte baino gutxiago baditu, gutxieneko kotizazio-aldia laurogeita hamar egunekoa izanen da, atsedenaldia hasi aurreko zazpi urteetan kotizaturik duenaren arabera. Aipatutako baldintza betetzat hartuko da, lan-bizitzean zehar ehun eta laurogei egun kotizatuta egiaztatzen baditu, azken egun horren aurretik.
  • Langileak hogeita sei urte betetzen baditu atsedenaldia hasten den egunean, gutxieneko kotizazio epea ehun eta laurogei egunekoa izanen da, atsedenaldia hasi aurreko zazpi urteetan kotizaturik duenaren arabera. Aipatutako baldintza betetzat hartuko da, lan-bizitzean zehar hirurehun eta hirurogeita sei egun kotizatuta egiaztatzen baditu, adierazitako egunaren aurretik.

• Lanaldi partzialeko kontratatua duten langileen kasuan:

2023/10/01etik aurrera, martxoaren 16ko 2/2023 Errege Lege Dekretuaren 26. artikulu bakarrean ezarritakoaren arabera, erretiroa, ezgaitasun iraunkorra, heriotza eta biziraupena, aldi baterako ezgaitasuna eta adingabearen jaiotza eta zaintzagatiko laguntza jasotzeko eskubidea izateko behar diren kotizazio-aldiak frogatzeko, kontuan hartuko dira langileak lanaldi partzialeko kontratu batean alta emanda egondako aldiak, horietako bakoitzean egindako lanaldiaren iraupena edozein dela ere.

2023/09/30era arte indarrean egongo den araudia: Eskatzen den gutxieneko kotizazio aldia egiaztatzeko, 2013-08-04tik aurrera, abuztuaren 2ko 11/2013 Errege Lege Dekretuan ezarritako arauak aplikatuko dira, azken 5 urteetako partzialtasun koefiziente orokorra kalkulatuz.  

Xede horretarako Etxeko langileen sistema berezian dauden langileak, 2012 eta 2018 tarterako, benetan lan egindako orduak Gizarte Segurantzako Lege Orokorraren Testu Bategineko (GSLOTB) 16. xedapen iragankorrean agertzen diren kotizazio oinarrien arabera finkatuko dira, EAOLren ekitaldi bakoitzerako Erregimen Orokorraren gutxieneko ordutegi-oinarrirako ezarritako zenbatekoaren arabera banatuta.

Lanaldi partzialeko kontratuak irauten duen aldi baterako ezgaitasuneko, haurdunaldiko arriskuko edo amatasunagatiko atsedenaldiak eta langabezia-prestazioa jasotzeko aldiak, mota horretako lan-harreman bat eteteagatik edo amaitzeagatik zehaztutakoak, baja medikoaren, atsedenaldiaren, kontratua etetearen edo iraungitzearen aurreko denboraldiaren balio berekoak izango dira, hurrenez hurren.

Lanaldi partzialean lan egindako aldien ondoren, legez parekide diren aldiak lan egindako azken aldian zenbatu bezala zenbatuko dira.

Aldi berean jarduera bat baino gehiago egiten bada lanaldi partzialean, jarduera guztietan ziurtatutako egun teoriko guztiak batuko dira, nola enplegu-aniztasuneko egoeretan hala jardueren aniztasunekoetan, elkarrekiko konputua aplikatu behar denean.

Inolaz ere ezin izango da zenbatu lanaldi osoko zerbitzuak emanez gero legokiokeena baino egun kotizatu gehiago.