Subsidioak eta beste Prestazio batzuk

Langileak medikuaren baja legezko greba baino lehen eragin bazuen, aldi baterako ezintasunagatiko subsidioa jasotzen jarraituko du; egoera hori ugazaben itxiera-kasuan ere balioduna da.

Aitzitik, medikuaren baja legezko greba edota ugazaben itxiera bitartean hasiz gero, ez da subsidioa jasoko gertakizun horiek amaitu arte. Hala ere, aldi baterako ezintasuna lan-istripu batek eraginez gero, prestazioa aitortu eta ordaindu egiten da.

Greba legez kontrakotzat joz gero, ez da subsidioa jasotzeko eskubiderik izango eta ukapenak irauten du nahiz eta dagokion erregimenean langilea alta-egoeran egon.

Ez da bidezkoa, Hitzarmen Berezian gertakizun honengatik ez delako kotizatzen, Gorte Nagusietako diputatu eta senadore, Europako Parlamentuko diputatuak eta AEetako Parlamentu eta Gobernuetako kideak direnenean izan ezik.

Las cuotas impagadas y/o prescritas no se computan.

Las abonadas fuera de plazo, sólo serán válidas si su ingreso es anterior al mes del hecho causante o, siendo posterior, tal ingreso se efectúa dentro del plazo reglamentario o en virtud de aplazamiento o fraccionamiento concedido con anterioridad al hecho causante.

Hasiera batean, langileak berak kotizazioak ordaindu behar baditu, beharrezkoa izango da berau egunean izatea ordainketetan, nahiz eta prestazioa elkarrekiko konputuaren ondorioa izan, inoren konturako langileen erregimen batean.

Langilea ordainketen egunean egon ala ez, prestazioa eragin zueneko aurreko azken erregimean hartuko da kontuan.

• Azken erregimenean langilea bera ordainketaren erantzule bazen, prestaziorako eskubidea izateko, langile-bizitza osoan izaniko erregimenetan inolako zorrik ez izatea beharrezkoa izango da.
  
  
• Azken erregimenean langilea bera ordainketaren erantzule ez bazen, baina erantzule zen erregimen batekoa izan bada, beste erregimen horiekiko kotizazioek prestaziorako eskubidean edo zenbatekoan eraginik badute baino ez da eskatuko egunean izatea.
  

Jarduera jakin batean lan-istripua gertatzen bada eta langilea, bere enplegu- edo jarduera-aniztasuna dela eta, beste enpresa batean edo Gizarte Segurantzako beste Erregimen batean egongo balitz, prestazioak modu honetan aintzat hartuko dira:

a) Beste jarduera edo enplegua besteren kontura bada, lan-istriputzat hartuko da.

b) Beste jarduera norbere kontura bada:

• Istripu bat bada, ez da lan-istriputzat hartuko.

c) Beste jarduera norbere kontura bada eta langileak ez badu kontingentzia profesionalen estaldurarik:

• Lan-istripu moduan babestutako gaixotasuna denean (infartua), gaixotasun arruntzat joko da.

e) Beste jarduera norbere kontura bada eta langileak ez badu kontingentzia profesionalen estaldurarik:

• Lan-istripu moduan babestutako gaixotasuna denean (infartua), lan-istriputzat joko da. Laneko gaixotasunak lan-istriputzat hartzen dira, betiere norbere konturako erregimen berezian kontingentzia profesionalak estalita badaude, eta hori guztia 1273/2003 Errege Dekretuko 3.2 c) artikuluak eta Gizarte Segurantzaren Lege Orokorreko 115.2.e) artikuluak hauen artean finkatzen duen identitateari jarraiki.

LANALDI PARTZIALEKO LANGILEA ETA LANGABEZIAGATIKO PRESTAZIOA JASOTZEN DUENA

Lanaldi partzialeko kontratua eta langabeziagatiko prestazioa jasotzen duen langile batek jasandako lan-istripua, istriputzat hartuko da lanaldi partziala dela eta, baina kontingentzia arruntetik ondorioztatua langabeziagatiko prestazioak jasotzen dituenez, egoera horretan Gizarte  Segurantzako kotizazioan ez direlako lan-istripuei eta lanbide-gaixotasunei dagozkien kuotak sartzen.

Prestazioa ukatu egiten da, Gizarte Segurantzaren ordainketetan egunean ez egoteagatik, eta ordainketarako gonbita jakinarazten zaio.

30 egun naturaleko epean, jakinarazpena jaso zen egunean zenbatzen hasita, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian betekizun hori betetzeko ordainketa egiten badu, egunean dagoela joko da eta prestazioa aitortuko zaio.

Hala ere, ordainketa 30 egunak igaro ondoren baina 5 urteko preskripzio-epe barruan eginez gero,  prestazioa efektu-datatik aurrera ordainduko da, % 20an txikiagotuta.

Lanaldi partzialeko langileak altan dira kontratuak dirauen bitartean eta medikuaren baja lan egin behar ez dueneko egun batean sortzen bada, IABE  egoera sortzen da, lanaldi osoko langilea balitz bezala.

ABE  eragiten duen ekintza eragilea jardun gabeko denboran ematen bada, ez da subsidioa ordainduko. Altarekin parekatutako egoera da, eta prestazioa enpresak ordainduko du kanpainaren hasieran ordainketa eskuordetu erregimenean, dagokion ehunekoan. ABEren epearen zenbaketa medikuaren bajaren datan sortzen da.

Kotizazioko egun teorikoak benetan lan egindako orduak zati 5 eginez kalkulatzen dira, urteko 1826 orduen egunerokoa.

Kotizazioak izan behar direneko 5 urteko epea, dagokion jardueraren lanaldiarekiko benetan lan egindako lanaldia murrizten den neurri berean luzatzen da.

Eskatu gehieneko kotizazio epea lortzeko ( 180 egun ekintza eragilearen aurreko 5 urteetan), benetan egindako kotizazioak edo haiekin parekoak direnez gain, kuota-egunak edo aparteko pagen zati proportzionalak ere zenbagarriak dira, prestakuntza kontratupean egindakoak izan ezik, kasu honetan aparteko pagen zati proportzionala hainbanaturik ez doan zenbateko finko baterako kotizatzen baita.

• Enpresak aldi baterako ezintasunagatiko prestazioa ordainduko du lanaldi partzialeko lanaldiari dagokion zatian (ordainketa eskuordetua), eta Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak (SEPE) langabeziari dagokion zatia ordainduko du, enplegu anitzeko kasuetan gertatzen den bezala.
• SEPEk ordainduko duen zenbatekoa langabeziagatiko prestazioaren berdina izango da, dagozkion prestazio-egunen kontsumoarekin.

• Aldi baterako ezgaitasunagatiko prestazioa jasotzen baduzu  eta ABEEE bidez lanaldia eten edo murrizteko enplegu-erregulazio prozesu batean barne hartzen bazaituzte, neurri horiek ez dute eraginik izango zure medikuaren altan.

• Aldi baterako ezgaitasunagatiko prestazioa jasotzen jarraituko duzu, eta zure enpresak ordainduko dizu ordainketa eskuordetuaren bidez.

Aldi Baterako Ezgaitasunagatiko prestazioa Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoak (SEPE) ordainduko du, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalaren (GSIN) edo Itsasoko Gizarte Institutu Nazionalaren ordez itsasoko langilea bazara. Langabeziagatiko prestazioaren zenbateko berdina izango du eta prestazio-egunen arabera kontsumituko da.

ABEa MCSS edo enpresa laguntzaile batek babesten badu, SEPEk langabeziagatiko prestazioa etengo du eta ABEgatiko prestazioa zuzenean MCSSk edo enpresa laguntzaileak ordainduko du.

Kasu horretan, medikuaren alta jaso denetik berriro medikuaren baja jaso arte 180 egun baino gehiago igaro ez badira bakarrik hartuko da aintzat aurreko aldia.

Aurreko prozesutik 180 egun baino gehiago igaroz gero, lesio berberak izan zein ez izan, beste aitorpen bat izango litzateke eta, gaixotasun arruntaren kasuan, azken 5 urteetan 180 kotizazio-egun egiaztatu beharko lirateke.

Lesio desberdinak izanez gero, nahiz eta 180 egun igaro ez, beste aitorpen bat izango litzateke eta esandako betekizunak bete beharko lirateke.

Beste baja horrek aldi baterako ezintasuneko beste prozesu bat eragingo luke, honako kasu hauetan subsidio-eskubidea sortuko lukeena:

• Patologia horrek berak edo antzekoak eragin badu baja medikoa  eta lanean hasi eta 180 egun igaro ez badira,  ezgaitasun iraunkorraren egoera ukatu ondorengo baja dagoenean bakarrik aitortuko da eskubidea. Baja berria Osasun Zerbitzu Publikoak (SPS) igorri behar du kontingentzia arruntak badira; kontingentzia profesionalak badira, aldiz, SPSk edo Gizarte Segurantzako Mutualitate Laguntzaileak.
  
  
• Beste patologia batek sortzen badu, prestazioa jasotzeko eskubidea edukiko da, baldin eta prestazio honen betekizun orokorrak biltzen badira (alta-egoera edota altarekin parekatutako egoera eta 180 eguneko kotizazio-aldia azken 5 urteetan gaixotasun arruntak eragin badu).
  

INSSko ikuskari medikuek emandako medikuaren altaren dataren hurrengo 180 egunetan sor daitezkeen prozesu berrien bajak INSSko ikuskari medikoek soilik igorri ahal izango dituzte, betiere medikuaren alta hori sortu zuen prozesuarekin lotuta badaude.

Autonomoen Erregimen Bereziko langileen borondatezko bajetan, |ABEren  prestazio ekonomikoaren aukerari uko egitea dakar berarekin, baja unean jasotzen ari zen prestazioaren jasotzeari kalterik egin gabe, egoera hau iraungitzeko legezko arrazoiren bat gertatu arte.

Baja izan zeneko hilabetearen kotizazio oinarria zati kotizazio horri dagokion egun kopurua.

Kontratua berria denean, enpresa berean kotizazio oinarririk izan arren, edo beste batean aurreko hilabetean, kontratu berriaren kotizazio oinarria honen kotizazio egunengatik zatituko da.

Medikuaren baja lan-jarduera hasi zeneko egun berean izanik, oinarri arautzailea langileak lanean hasi behar zueneko hilabetean jaso beharreko ordainsariak kontuan izanda kalkulatuko da.

Oinarri-arautzailea langabeziako kotizazio-oinarrien gehiketa izango da, aparteko orduak kanpo, prestazio honetarako kontratua eten aurreko 6 urteetan kotizatutako azken 180 egunei dagokiena edo, gozatu gabeko oporraldirik bada - enpresak kotizatu beharrekoa- opor horiek bukatu arte.

Langabeziako prestaziorako kotizazio-oinarrien180 eguneko epe jarraiturik ez bada, azken 6 urteetan bila ditzakegu 180 egun horiek bete arte. 180 egun bete ezean, lokalizatutako oinarriak hartuko dira eta kotizazio horri dagokion egunen zenbatekoarekin zatituko dira.

Ordainketa LI babesten duen erakundeak hartuko du bere gain (GSIN, Mutua edo enpresa), lan-harremana eten edo oporraldia amaitu hurrengo egunetik aurrera, nahiz eta bajaren 16. egunera ez ailegatu.

Kalkulu bikoitza egin behar da:

1. Alde batetik, gozatzeke diren opor-egunak ordainketa eskuordetu erregimenean prestazioa jasotzen balego bezala.
   
   
2. Beste aldetik, gozatzeke diren ordaindutako oporraldia amaitzen den egunetik aurrera, prestazioa iraungitze kasuen modu berean kalkulatuko da.
   

Enpresaren aldetik kontratua iraungi zen ondoren kotizaziorik bada, egoera hau altarekin parekatutakotzat joko da. Langabeziagatiko prestazioa aipatu epea amaitu arte aitortzen ez denez eta berau prestazioaren sorrera eta iraupena zehazteko aintzat hartzen denez, oinarri arautzailea kalkulatzeko opor horien kotizazioa hartuko da kontuan.

Desberdindu beharko dira:      

Aurreko prozesu baten gaixoberritzea bada langilea aktibo zenean: ABEren zenbatekoa langabezian zenean jasotzen zuena bestekoa izango da. Une horretan langabeziagatiko prestazioak zuen ehuneko bera aplikatuko zaio. 

Aurreko prozesu baten gaixoberritzea ez bada: Prestazioa Efektu Anitzeko Errenten Adierazle Publikoen %80 aplikatuta ordainduko da (EAEAP) ezohiko pagen zati proportzionala alde batera utzita. Langilearen oinarri arautzailea eta bere familia- egoera ez dira kontuan hartuko.

Lanaldi partzialeko langilea bada, %80 hori langabeziako prestazioaren kalkuluan EEZPk aplikatu kotizazioaren ehunekoan gutxituko da.

ABEn  oinarri arautzailea aldaezina da   gutxieneko kotizazio-oinarria handitzen ez bada edota atzeraeraginezko efektuko ordainsarien gehikuntzaren edo parekoen ondorioz, prestazio honen oinarri arautzailearen oinarria izan zen kotizazio-oinarria aldatzen ez bada.

• Gaixotasun arruntaren zein lanez kanpoko istripuaren kasuan:
  
  ABE berriz gaixotze-unean babesten duen erakundeak hartzen du bere gain prestazioaren ordainketa, subsidioa berriz gaixotze-uneko kotizazio-oinarrien arabera kalkulatuta,  lehenengo prozesuan babesa nork egin duen kontuan hartu gabe.
  
  
• LI  edota GP denean:
  
  
  • LIren oinarri arautzailea berriz gaixotze-unekoa bezalakoa edota hori baino handiagoa izanez gero: lehenengo aseguratzaileak ordainduko du berriz gaixotzea, oinarri arautzailetzat berriz gaixotze-unekoa hartuta. Bigarrenak ez du ordainketarik egin beharko.
    
    
  • Hasierako LIren oinarri arautzailea berriz gaixotze-unekoa baino txikiagoa izanez gero: lehenengo aseguratzaileak ordainduko du hasierako LIn aseguratutako oinarriari dagokion zenbatekoa eta bigarrenak ordainduko du lehenengo oinarri arautzailearen eta berriz gaixotze-unekoaren arteko desberdintasuna.            

Irizpide horri eutsiko zaio lan-jarduerarik gabeko 180 egun baino gehiago tartean egonda ere; dena dela, prozesua ez da metagarria ABEren gehienezko iraupenaren xederako. 

Berriz gaixotze-unean langilea langabezian egonez gero, lehenengo aseguratzaileak hartuko du bere gain ABE, lehenengo prozesuko edo, une hartan medikuaren baja gertatu izan ez bazen, istripu-uneko soldaten oinarri arautzailearen arabera. Hala ere, ordainketari LGSSren 222 Art.-an jasotako mugak ezarriko zaizkio.

Arriskua hitzartuta duen erakundean,  GSIN edo Mutuan, aldi baterako ezintasunagatiko prestazioen ordainketa-zuzenaren, eskaera , baja partea, Gizarte Segurantzako kuoten ordainketan egunean dela egiaztatzen duen agiria eta jardueraren aitorpena aurkeztu beharko dira.

Norbere konturako edo langile autonomoek ABE egoera hasi zenetik 15 eguneko epeanGSIN-naurkeztu beharko dute: merkataritza, industria edo bestelako establezimendua zuzenean kudeatzen duenaren gaineko aitorpena, edo jardueraren aldi baterako edo behin betiko etetea Administrazioak era honetan ABE egoeran izanda, titularra deneko establezimendua zein egoeratan geratzen den egiaztatzeko.       
   
Hala ere, aitorpena medikuaren bajatik 45 egunera aurkezten denean baino ezingo zaio zehapen-espedienteari ekin.    
       
Aitorpena edo epez kanpoko aitorpena ez aurkeztea, arau-hauste arintzat jotzen da eta ondorioz, prestazioa hilabete batez galtzearekin zigortzen da.

Ez da nahitaezko agiria, derrigorrezkoa baizik; beraz, aitorpena izan gabe ere izapidetu ahal izango da espedientea. Langileak baldintza guztiak betetzen baditu, espedientea onartuko da baina ez da subsidioa ordainduko eta ez da ordainduko aitorpena aurkeztu arte.

• Osasun Zerbitzu Publikoak dagokizun berrespen-agiria igorri badu edo, kasuak kasu, alta-agiria, GSINak edo IGIak automatikoki ordainduko dizu aldi baterako ezgaitasunagatiko prestazioa zuk berrespen eta/edo alta-agiririk aurkeztu beharrik gabe.   
• Aipatu berrespen- eta/edo alta-agirietan adierazten den aldia hileko nomina zentralizatuarekin ordainduko da, COVID-19a transmititzea ekiditeko ezohiko neurriek eragindako egoera baino lehenago egin ohi zen bezala.

• Hala ere, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalak ordaindu ahal izateko, kasu bakoitzari dagokion berrespen- eta/edo alta-agiria igorri beharko da aurretik.

• Ordainketarik jasotzen ez baduzu, Osasun Zerbitzu Publikoarekin (OZP) jarri beharko zara harremanetan berrespen- eta/edo alta-agiriak igorri diren kontsultatzeko, eta igorri badira, horiek ebazteko; izan ere, OZPa da berrespen- eta/edo alta-agiriak igortzeko erakunde eskuduna.

• ABE kontingentzia arruntetatik datorrenean,  ordainketa erakunde kudeatzaileari (GSIN edo IGI) dagokio, edo mutualitateari, enpresak prestazioaren ordainketa haien gain hartzea erabaki badu.
  

• Kontingentzia profesionalen ondoriozko ABE-en kasuan, ordainketa erakunde kudeatzaileari (GSIN edo IGI) dagokio, edo enpresak kontingentzia profesionalak estaltzeko erabiltzen duen mutualitateari, edo kontingentzia profesionalen ondoriozko AEB kudeatzen borondatez laguntzen duen enpresari. 

• Osasun-laguntza eta alderdien kontrola, 365 egun baino gutxiagoko ABEren kasuan, Osasun Zerbitzu Publikoari, GSINri, IGIri eta, hala badagokio, mutualitate laguntzaileari edo borondatezko lankidetza bere gain hartzen duen  enpresari dagokie, kontingentzia profesionalen ondoriozko ABEa beteta duten kasuetan.
  

• 365. egunetik aurrera, osasun-laguntza eta prozesuaren kontrola GSINeri edo IGIri dagozkio.

• Aldi baterako ezgaitasunaren ordainketaren erantzukizuna GSINari badagokio Mutualitateak aukera egiten duen unean, aukeraren ondoren ordainketa GSINari dagokio.

• Aldi baterako ezgaitasuna mutualitatea aukeratu ondoren gertatzen bada edo aurreko aldi baterako ezgaitasuna pairatzen badu, mutualitateak hartuko du bere gain aldi baterako ezgaitasun horren kudeaketa eta ordainketa.

1060/2022 EDak eta 2/IGI/2023 Aginduak, hurrenez hurren, 625/2014 ED eta EES/1187/2015 Agindua aldatzen dituzte. 2023ko apirilaren 1etik aurrera, aldaketa hauek indarrean sartzen diren egunetik aurrera, hauek dira berrikuntza aipagarrienak:

• Langileak enpresarako zen aldi baterako ezintasunaren medikuaren agiriaren kopia jaso eta aurkeztu beharra kentzea.
• Enpresek ez diote GSINi informazioa eman behar hurrengo berrespen eta alta parteetan. Baja-parteetan bakarrik bidali behar dituzte datu ekonomikoak GSINera.

GSIN Enpresak (FIE) fitxategiaren bidez.

FIE deskargatzeko bi modu daude, enpresaren RED baimena transmititzeko bitartekoaren arabera:

• Nire RED baimenaren transmisio-bidea Zuzeneko Likidazioko Sistema bada: SILTRA erabili ahal izango dut. Hala ere, Sistema RED Online-ko FIER zerbitzura ere sartzeko aukera izango dut.
• Nire RED Baimenaren transmisio-bidea Sistema RED Directo sistema bada: Sistema RED Online-koFIER zerbitzua bakarrik erabili ahal izango dut.

GSINek gutun bat bidaliko du posta arruntez eta testu-mezu bat Gizarte Segurantzaren datu-basean agertzen den telefono mugikorrera. Gutuna Gizarte Segurantzaren Egoitza Elektronikoan ere eskuragarri jarriko da. Halaber, enplegatzaileak bere enplegatuaren aldi baterako ezgaitasuneko prozesuari buruzko informazioa ezagutu ahal izango du GSNDren IMPORTASS atariaren bidez.

Hala ere, enplegatzaileak RED Baimena badu, FIE fitxategia kontsultatu ahal izango du SILTRA edo FIER zerbitzuen bidez, baimena transmititzeko bitartekoaren arabera.

FIE fitxategia SILTRA bidez deskargatu dezakete bakarrak Likidazio Zuzeneko Sistemaren (LZD) RED baimenen erabiltzaile nagusiak dira.

FIER zerbitzuaren bidez, RED baimen baten edozein erabiltzaile nagusik edo bigarren mailakok egin dezake deskarga (Likidazio Zuzeneko Sistema edo RED directo bidez).

FIE .txt formatuan deskargatzen denez, komenigarria da enpresek automatizatzea, informazioa nominak kudeatzeko sistemetan txertatzeko.

FIER zerbitzuaren bidez, RED baimena duen erabiltzaileak Excel formatuan deskarga dezake FIE fitxategia.

Egunero bidaltzen da, baldin eta GSINen datu-basean FIE fitxategian sartutako eremuren batean aldaketaren bat gertatzen bada.

FIER zerbitzuak denbora tarte jakin bati buruzko informazioa batera deskargatzeko aukera ematen du, Excel fitxategi bakoitzeko 15 egun eta 300 erregistrorekin gehienez.

FIE mezuaren edukia eta bertako eremuen deskribapena, baita egon litezkeen balioak ere, erregistroaren diseinuan gorde direla, eta Red Sistema/ INSS/ Jarraibide Teknikoak atalean kontsulta ditzakezula.

FIE fitxategia etiketen bidez antolatzen da, eta haietan dago enpresari, langileari eta Gizarte Segurantzako prestazioei buruzko informazioa. Hauek dira Gizarte Segurantzaren prestazioei buruzko informazioa duten etiketak:

• DIT etiketa “Aldi baterako ezgaitasunari buruzko datuak”: Osasun Zerbitzu Publikoek eta Gizarte Segurantzarekin Elkarlanean Diharduten Mutualitateek bidalitako baja- eta alta-parteei buruzko informazioa du.
• IT2 etiketa “Aldi baterako ezgaitasunari buruzko datuak2”: laneko istripuaren datari eta motari buruzko informazioa ematen du.
• ITD etiketa “ABE zuzeneko ordainketa”: GSINaren eta IGIren zuzeneko ordainketaren modalitateko ABEgatiko prestazioaren berri eman du.
• OIT etiketa “ABEko beste datu batzuk”: Zuzeneko ordainketaren modalitateko aldi baterako ezgaitasunari buruzko beste datu batzuen eta 545 eguneko agortze-dataren berri eman du
• CIT etiketa “AEB egoeraren jarraipena”: Osasun Zerbitzu Publikoek eta Gizarte Segurantzarekin Elkarlanean Diharduten Mutualitateek bidalitako berrespen-parteen edukiaren berri eman du.
• DIP etiketa “Ezgaitasun iraunkorraren datuak”: Ezgaitasun iraunkorragatiko pentsioen eta LPNI pentsioen aitorpenari buruzko informazioa eman du.
• JUB etiketa “Erretiro-datuak”: Erretiro-pentsioen onarpenari buruzko informazioa eman du.
• DOP etiketa “Beste prestazio batzuen datuak”: Zuzeneko ordainketan ordaindutako beste prestazio batzuen berri eman du (Adingabearen jaiotza eta zainketa; Haurdunaldiko arriskua; Edoskitzaroko arriskua; Adingabearen zaintza; Bularreko haurraren zaintzaren erantzukizuna).
• NAC etiketa “Jaiotzei buruzko datuak”: Justizia Ministerioak jakinarazitako jaiotzen berri eman du.

Osasun Zerbitzu Publikoek edo Mutualitateek bidaltzen dituzten baja- eta alta-parteei buruzko informazioa etiketa hauetan kontsulta daiteke:

• DIT “Aldi baterako ezgaitasunari buruzko datuak”.
• IT2 “Aldi baterako ezgaitasunari buruzko datuak 2”.

Osasun Zerbitzu Publikoek edo Mutualitateek bidaltzen dituzten berrespen-parteei buruzko informazioa CIT “ABEren jarraipena” etiketan kontsulta daiteke.

SILTRA Eskuliburuak  estekan klik eginda.

Esteka honetan klik eginez: Erabiltzailearen eskuliburuak.

2022/11/28ko RED abisu honek: Zerbitzu berria Red Baimenetako Erabiltzaileen Kudeaketan: “Kontsultak/Aldaketak ofizioz egindako komunikazioen harrera eskuordetzean” jakinarazten du zerbitzu berri bat sortu dela. Zerbitzu horren bidez, erabiltzaile nagusiak bigarren mailako edozein erabiltzaileren RED postontzien esku utz dezake sistema horren bidez Gizarte Segurantzaren Administrazioko erakunde eta entitateek bidaltzen dizkioten mezuak jasotzea.

Oraingoz ez da aldatuko FIEren egungo bertsioa. Hala ere, GSIN bertsio berri bat garatzen ari da, egungo bertsioa hobetzeko.

Oraingoz ez da aldatuko FIER zerbitzuaren egungo bertsioa. Hala ere, GSIN beste bertsio bat garatzen ari da, erregistroen muga 300era baino gehiagora handitzeko aukera emango duena, eta RED Baimenaren erabiltzaileari CCC/Baimenaren mende dauden erregimen guztiak ikusteko aukera emango diona, CCC/Afiliazio zenbaki jakin baten bidez iragazi beharrik gabe.

Sistema REDen erabiltzaileek aldi baterako ezgaitasunen parteen bidalketa araudi berrira egokitzeko, FDI eta FRI fitxategien bertsio berria garatu da –6.0 bertsioa–. Era berean, Sistema RED Online-ren “Aldi baterako ezgaitasuna online” zerbitzua ere egokitu egingo da arauen aldaketetara.

Dokumentuak Gizarte Segurantzaren webgunean daude argitaratuta, eta aldaketak gris kolorekoak dira. Kontsulta egiteko, Jarraibide Teknikoak esteka sakatu behar da.

Desagertu egiten da berrespen- eta alta-parteak bidaltzeko betebeharra. Baja-parteei dagokienez, Osasun Zerbitzu Publikoaren edo Mutualitatearen baja-partean dagoen informazioa FIEren bidez jaso ondoren bakarrik bidali behar dira datu ekonomikoak.
Informazio gehiagorako, kontsultatu 2023ko otsailaren 23ko 2023/3 Berrien Buletina.

Kasu horretan, kontingentzia profesionalen ondoriozko aldi baterako ezintasun-prozesua bada, enpresak zuzenean bere gain hartzen du prestazio ekonomiko eta sanitarioaren ordainketa; beraz, baja, berrespen eta altaren parte medikoak GSINera bidaltzen jarraitu behar du.

Lehengo MUNPALeko funtzionarioen kolektiboari dagokio, adibidez. Halako kasuetan, kontingentzia arruntengatiko aldi baterako ezgaitasun prozesua bada, enpresek baja, berrespen eta altaren parte medikoak GSINera bidaltzen jarraitu beharko dute.

• Ekintza berri bat sortu da (T -34 taula)  DE – Datu Ekonomikoak.
• Segmentu berri bat sortu da, LBDB – Langilearen Beste Datu Batzuk.
• Bi eremu berri sortu dira DEC segmentuan: “aurreko urtean aparteko orduengatik kotizatutako egunak” eta “aurreko urtean beste kontzeptu batzuengatik kotizatutako egunak”.
• Segmentu berri bat sortu da, FUN – Funtzioen Deskribapena.

“DATU EKONOMIKOEN AGIRIA” izeneko agiri mota berria sortu da. Zenbait baliozkotze sartu dira; hala, AGIRIEN GRABAZIOAREN pantailan, Araubidea, C.C.C., N.A.F., kontingentzia eta baja-data eremuak bete ondoren, eta “Ados” botoia sakatutakoan, kasuan kasu, aplikazioak berak automatikoki kargatuko du datu ekonomikoen agiriari dagokion inprimakia edo grabatu beharreko agiri mota hautatzeko aukera emango da (alta, baja, berrespena).

Enpresak langilearen berariazko lanpostuaren berri eman beharko du, gehienez ere 50 posizioko testu libre baten bidez.

Enpresak jakinarazi behar du langileak enpresan zer funtzio betetzen dituen 268 posizioko testu libre baten bidez.

FDIn, “funtzioen deskribapena” eremuak 67 posizio ditu, baina etiketa gehienez ere 4 aldiz errepika daiteke.

Espainiako asegurudun langile batek atzerrian dagoen bitartean medikuaren baja izaten badu, Aldi Baterako Ezgaitasunaren prestazioa jaso dezake. Horretarako, langilea enpresan alta emanda dagoen probintziako GSINeko Zuzendaritza Probintzialera bidali beharko du dokumentazioa.

Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalaren Zuzendaritza Probintzialak medikuaren baja aitortuko du, eta ebazpena jakinaraziko die langileari eta enpresari. Prestazioa dagokion modalitatean ordainduko da, ABE nazionala izango balitz bezala.

Beharrezko dokumentazioari eta hura bidaltzeko moduari eta epeari buruzko informazio guztia esteka honetan dago: Gizarte Segurantza: Argitalpenak (seg-social.es)

Prestazio horren onuraduna izateko, langileak  Gizarte Segurantzaren erregimen batean afiliatuta eta alta emanda egon behar du.

Horren ondorioz, langabezian dagoen langileak (altarekin parekatutako egoera da hori) ezingo du prestazioa jaso.

Ez. Jardueren aniztasuneko edo enplegu-aniztasuneko kasuetan, diru-laguntza jasotzea bateragarria da egiten ari den jarduerekin jarraitzearekin, bai eta kontratua eten ondoren beste jarduera batzuekin hastearekin ere, haurdunaldiko arriskurik eragiten ez badute.

Hau da, beste lan batzuk egiten  jarraitu daiteke, norberaren kontura nahiz besteren kontura, bateragarriak badira egoerarekin. Hala ere, enpresa edo jarduera berean berriz lanean hasiko balitz, bere egoerarekin bateragarria den lan bat egiteko, prestazioa iraungiko litzateke.

Ez dago zehaztuta gehienezko iraupen-aldi bat. Langilearen eta/edo fetuaren segurtasuna edo osasuna babesteko behar den aldian ordainduko da, eta amatasunagatik lan-kontratuaren etenaldia hasten den egunean edo haren bezperan hasiko da, edota emakume langilea berriz aurreko lanpostura edo bere egoerarekin bateragarria den beste lanpostu batera itzultzen denean.

Hortaz, prestazioaren iraupena arriskua egoteak berak baino ez du mugatuko.

Lanpostuaren baldintzak langilearengan edo haurrarengan eragin negatiboa izan dezakeenaren mediku-ziurtagiria, oro har, INSSren, ISMren edo  Gizarte Segurantzako Mutualitate Laguntzailearen zerbitzu medikoek igorriko dute, segun eta laneko arriskuak zein Erakundek estaltzen dituen.

Prozedura interesatuak eskatuta hasiko da, Osasun Zerbitzu Publikoko medikuari eskatutako txosten baten bidez. Txosten horrek haurdunaldia eta erditzearen balizko data ziurtatu beharko ditu.

Horrez gain, besteren konturako langileek egiten duten jarduerari eta lanpostuaren baldintzei buruzko enpresaren ziurtagiri bat erantsiko dute, eta norberaren konturako langileek, egiten duten jarduerari buruzko aitorpena, bai eta jarduera horretan bere egoerarekin bateragarria ez den lan edo funtziorik, interesatuak egiteko modukorik, ez dagoenaren aitorpena ere.

Diru-laguntza jasotzeko eskubidea erakunde kudeatzailearen edo eskumena duen erakunde laguntzaile baten zerbitzu medikoek arriskuaren mediku-ziurtagiria eman eta hurrengo egunean sortuko da; hala ere, efektu ekonomikoak dagokion lan-jarduera benetan eteten den unean hasiko dira, edozein kasutan.

RETAko langileek, behartuta daudenek, jarduera-egoeraren aitorpena aurkeztuko dute.

Besteren konturako langileen kasuan, eskubidea lan kontratua eteten den egunean bertan jartzen da martxan, baina  enpresak haurdunaldiko arriskua duen langileari kontratua beranduago eten diola aitortu beharko du, INSS-eko edo mutualitateko zerbitzu medikoak arriskuagatiko ziurtagiri medikoa eman ondoren.

Enplegu-aniztasun edo jardueren aniztasun kasuetan, haurdunaldiko arrisku-egoerak langileak egindako jarduera bati edo gehiagori eragiten badio, baina ez denei, aldi baterako ezintasuna eskuratu ahal izango luke egiten jarraitzen duen jardueretan, arriskutzat jo ez direnetan.

Arrisku-egoerak egindako jarduera guztiei eragiten badie, langileak diru-laguntza jasotzeko eskubidea izango du erregimen bakoitzean, betiere bakoitzean eskatzen diren baldintzak betetzen baditu.

Arrisku-egoerak langileak egindako jarduera bati edo bat baino gehiagori eragiten badio, baina ez denei, arrisku hori dagoen jarduerei dagokien erregimenean baino ez du izango diru-laguntza jasotzeko eskubidea. Kasu horretan, diru-laguntza bateragarria izango da langilea aurrez egiten ari zen lanarekin jarraitzearekin, edo egiten has daitekeen jarduerekin, baldin eta ez badute haurdunaldiko arriskurik eragiten.

Lan kontratua edo jarduera etenda dagoen aldia egoera babestutzat jotzean datza, kasu hauetan: emakume langileak lanpostuz aldatu behar duenean, lanpostu berri horrek bere osasunean edo haurrarenean eragina izan dezakeen kasuetan (arrisku edo patologia zehatz batzuengatik); aldaketa hori objetiboki ezinezkoa denean edo behar bezala justifikatutako arrazoiengatik halako eskakizunik egin ezin denean.

Ez da babestutako egoeratzat hartuko langilearen edo seme-alabaren egoeran negatiboki eragin dezaketen arriskuetatik edo patologietatik ondorioztatutakoa, hauek ez daudenean lanpostuko edo egiten den jarduerako eragile, prozedura edo baldintzekin lotuta.

Subsidioa jasoko dute lan kontratua edo jarduera etenda duten langileek, haurdunaldian arriskua edukitzeagatik, betiere, kontratua eteten den unean Gizarte Segurantzako sistemako erregimenen batean afiliatuta eta alta egoeran badaude.

Gainera horren erantzule zuzen diren langileek kuota guztiak ordainduta izan beharko dituzte.

Kontingentzia profesionalengatiko estaldura aukeratu ez duten beren konturako langileei dagokienez, prestazioa kontingentzia arruntetik ondorioztatu gisa emango da.

Langilea bi egoera hauetako batean denean, kontuan izan beharko da arriskua jarduera guztietan edo haietako bakar batean ematen den. 

Zenbatekoa oinarri arautzailearen %100a izango da; kontingentzia profesionaletatik ondorioztatutako ABE prestaziorako ezarritakoaren baliokidea edo bestela kontingentzia arruntetatik ondorioztatutako ABEren baliokidea izango da, erregimenak kontingentzia profesionalak estaltzen ez dituenean, eta erreferentziako data gisa kontratua hautsi zen unea edo jarduera profesionala bertan behera utzi zen unea hartuko da.

Ordainketa gauzatzean, Gizarte Segurantzako kotizazioekin lotutako zenbatekoak kenduko dira (besteren konturako langileak) eta, hala badagokio, IRPFren atxikipenak ere bai.

• Besteren konturako langileak: subsidioa jasotzeko eskubidea edoskitze naturalean zehar arriskua egoteagatik kontratua eteten den unean hasiko da, betiere, eskumena duten zerbitzu medikuen arrisku egiaztagiri medikua igorri ondoren.

• Beren konturako langileak: eskumena duten zerbitzu medikuek arrisku egiaztagiri medikua igorri eta hurrengo egunean; hala ere, ondorio ekonomikoek ez dute eraginik izango jarduera profesionala uzten den unera arte.

Langilearen edo/eta seme-alabaren osasuna babesteko behar den denbora guztian zehar ordainduko da eta seme-alabak 9 hilabete betetzean amaituko da, langilea aldez aurretik bere lanpostuan edo aurreko jarduera profesionalean edo bere egoerarekin bateragarria den beste batean lanean hasten ez den bitartean.

Subsidioa aldi baterako kontratatutako langileei ordainduko zaie edoskitze naturalean zehar arriskua egoteagatik lan kontratua bertan behera mantentzen den egun natural guztietan, langilea aldez aurretik  bere lanpostuan  edo bere egoerarekin bateragarria den beste batean lanean  hasten ez den bitartean.

• Seme-alabak 9 hilabete betetzean.
• Emakume langilea bere aurreko lanpostura edo jarduera profesionalera edo bere egoerarekin bateragarriak diren beste batzuetara itzultzen denean.
• Laneko kontratua iraungitzeagatik, legez ezarritako zergatiengatik (besteren kontura) edo langilea zegoen Gizarte Segurantzako erregimen berezian baja eman zaielako.
• Edoskitze naturala eteteagatik.
• Onuradunaren edo bularreko haurraren heriotzagatik.

Oro har, prestazioa Erakunde kudeatzaileak (INSS  edo ISM ) edo laguntzaileak (Mutuek) kudeatu eta ordainduko dute, langileak edo enpresak arrisku profesionalen estaldura zeinekin hitzartuta duen.

Kontingentzia profesionalak estalita ez dituzten autonomoen erregimen bereziko langileen kasuan, prestazioaren erantzule eta hau ordainduko duena kontingentzia arrunten ABE estalita duen erakunde kudeatzailea (INSS) edo laguntzailea (Mutualitatea) izango da.

Bai, betiere eskatu baldintza orokorrak bete eta ondoko hauek direnean:

• Europar Batasuneko herrialde, Europako Esparru Ekonomikoko herrialde (Islandia, Liechtenstein eta Norvegia) eta Suitzako nazionalak.
• Aurreko herrialdeetako lurraldean bizi diren errefuxiatu eta aberrigabeak.
• Espainiarren baldintza berberetan bizi diren ikasle atzerritarrak.

DBH ko 3. mailatik aurrera.

Eskatzen da ikasleak aseguruan den edozein ikastetxetan estraineko aldiz izena eman zuenetik gutxienez urte beteko epea izatea.

Ez da eskatzen baldintza hau hurrengo kasuetan:

• Eskola-istripu, familia-burua hiltzeagatiko familia-ezbeharra eta tokologiagatiko prestazioak. 
  
• Aurreko urtean DBHko 2. maila edo hezkuntza bereziko ikasketak egin edo ikasketak atzerrian jarraitu dituztenak.

Bai. Ohar orokor, beharrezkoa izango da eskaera edo izaera bereko beste edozein agiri GSIN-n aurkeztea.

Hala ere, behar bezala egiaztatutako urgentzia baten ondorioz sortzen bada, interesdunak bost urteko epea izango du laguntza honengatiko gastuen itzulera eskatzeko GSLOren 43. arikuluaren arabera.

Eskola-aseguruak babestu ahal izateko, ikasketa-bidaiatzat joko da:

• Edozein izaeratako ikastetxek (hezkuntza, kirol, Ietab. ) antolatu edo baimendutako bidaiak. Bidaiaren helburuekin zerikusirik ez duten jarduerak kanpo geratzen dira.
• Ziklo bat edo ikastetxe bateko azken ikasturtea bukatutakoan egin bidaiak "karrera amaierako" bidaiatzat joko dira.

• Familia ugaria ez denean: 86,55 euro.
• Kategoria orokorreko familia ugaria denean: 103,85 euro.
• Kategoria bereziko familia ugaria denean: 129,82 euro.

Urteko zenbateko hauek ikasleari bere ziklo akademikoa bukatzeko falta zaizkion urteetan ordainduko dira - eta ikasturterik errepikatu gabe-.

Behin prestazio hau emanda karrera aldaketarik bada, jasotzen jarrai dezake, baina lehenengoari dagokion eskolatze urte mugarekin.

Hasierako ematea eragin zuen egoera ekonomikoaren iraunkortasuna eskatzen da. Familia-burua hiltzen denean, familiako diru-sarrerek ezingo dute 6010,12 euro gainditu familia-unitateko kide bakoitzeko, ikaslearekin bizi diren familia-unitateko kide guztiak kontuan izanda, baita hauen guztien diru-sarrerak ere.

Halaber, aprobetxamendu akademikoa izan den egiaztatuko da.

Bai. Oro har, eskola-aseguruak  sortu prestazioak eta eduki bereko eta antzeko arriskuagatikoak bateraezinak dira. Hala ere, hurrengo zehaztasunak egin behar dira:

• Ikasleak osasun arreta jasotzeko eskubidea duenean: hari dagokion Gizarte Segurantzaren erregimenaren bitartez jasoko du.
  
• Ikaslea titular baten onuraduna denean: Eskola Aseguruaren bidez jasoko du.

Bai, mediku eta farmaziako osasun-laguntzak ondoko baldintzak betetzen baditu:

• Eskolako istripuak eragindakoa eta urgentea denean.
  
• Eskola-aseguruaren baimendutako edo itunpeko zentrorik ez den probintziako itunpeko zentroa ez den batek dispentsatu duenean.

Eskola aseguruak babesten dituen gaixotasunen artean, neuropsikiatria sartzen da. Horren barruan, prozesu neuropsikiatrikoen internamendu erregimeneko edo anbulatorioko tratamendua ematen da, gaixotasunaren larritasunak ikasketen jarraipenari eragiten dionean. Garapen psikologikoaren, portaeraren edo emozioen nahastea tratamendu horretatik kanpo geratuko da, ohiko hasiera haurtzaroan eta nerabezaroan dutenak.

Psikologoek egindako psikoterapia sesioak barne hartuta egongo dira psikiatra batek agintzen baditu.

Erditzean, eskola aseguruaren barruan, erditzearen aurreko tokologoarengana egindako bisitak, medikuaren ordainsariak (tokologoa, erizaina, anestesista eta emagina) eta sendatzeko internamenduak (operazio-gela, egoitza eta mantenua) eragindako gastuak, eta farmaziakoak sartzen dira, eskola-aseguruak ezarritako tarifen arabera.

Jaioberriari emandako arretaren gastuak ez dira barruan sartzen.

Kargura den seme-alabagatiko prestazioa sarreren muga zehatza ez gainditzearen araberakoa da; kasu honetan, familia unitatean bizi den aita edo amaren diru-sarrerak baino ez dira hartuko kontuan.

Nulitate, banantze edo dibortzio kasuetan, osabidezko pentsioa hartzen da kontuan ezkontidearentzat, ebazpen judizialean zehaztutakoa.

Seme-alaba edo atotsitako adingabekoa onuradunaren kargura dagoela kontuan hartuko da, nahiz eta irabazizko lana egiten duenean, norbere edo inoren kontura, beti ere laguntzaren onuradunarekin elkarbizi bada eta honen lan-etekinak urteko zenbaketan, indarrean den lanbide arteko gutxieneko soldataren  % 100 gainditzen ez duenean.

Seme-alabaren diru-sarrerek aurreko paragrafoan adierazitakoa gaindituko balute, prestazioa iraungi egingo litzateke eragilearen onuradunarekiko menpekotasuna eten egingo litzateke eta.

Kotizatutzat joko den epea seme-alabak edo abegi hartutako adingabeak zaintzeko langileak hartutako eszedentzia epearen lehen 3 urteei dagokiena izango da, Langileen Estatutuaren 46.3 |art.-ak  xedatutakoarekin bat.
 
Aurreko ataletan zehaztutako epeak osorik erabili ezean, benetan erabilitako epea bakarrik joko da kotizatutzat.

Adpozio anitzagatiko prestaziorako eskubidea izateko, atzerrian jaio edo adoptatu baina seme-alaba Espainiako lurraldean bizi den familia-unitateren batean berehala integratu dela egiaztatzen denean ulertuko da jaiotza edo adopzioa Espainian gertatu dela.

Gizarte Segurantzaren osasun-laguntzako prestazioa jasotzeko eskubidea izango dute:

• Langileek (afiliatuak eta alta egoeran daudenek, edo altaren antzeko egoeran daudenek).
• Gizarte Segurantzaren pentsiodunek.
• Aldia-aldiko prestazioak jasotzen dituztenek, baita langabeziako prestazioa edo sorospena jasotzen dutenek ere.
• Langabezia-prestazioa eta -sorospena agortuta, langabezian daudenek, Espainian bizi badira.
• Hitzarmen berezi bat sinatu dutenek.
• Administrazioak babestutako adingabeek.
• Aurrekoen desberdinek, beste bide batetik emandako osasun prestazioaren derrigorrezko estaldurarik ez badute, Espainian bizi badira, Europar Batasuneko Erregelamenduetan eta Aldebiko Hitzarmenetan xedatutakoaren kalterik gabe.
• Aurreko guztien onuradunek:
  • Ezkontidea edo antzeko afektibitate-harremana duen pertsonak.
  • Asegurudunaren kontura dagoen ezkontide ohiak, pentsio konpentsatzailerako eskubidea badu.
  • Haren ondorengoek eta antzeko pertsonek (tutelatuek, legez hartutakoek eta anai-arrebek), 26 urtetik beherakoek, edo % 65eko edo hortik gorako ezgaitasuna badute.
  Horiek guztiek honako baldintza hauek bete behar dituzte:
  • Titularrarekin bizitzea (bananduak eta dibortziatuak izan ezik) eta haien kargura egotea (ezkontidea eta izatezko bikotea izan ezik).
  • IPREM adierazlearen bikoitza baino gehiagoko errentak ez jasotzea.
  • Titulu ezberdinagatik prestazio honetarako eskubiderik ez izatea.
• Osasun laguntza izateko eskubidea izanen dute, halaber, Espainian bizi diren eta legezko egoitza Espainian ez duten atzerritarrek. Kasu horretan, osasun laguntza lortzeko, bizi diren autonomia erkidegoko osasun zerbitzura jo beharko dute zuzenean.